Umowa o pracę to jeden ze sposobów nawiązania stosunku pracy.

Jest to czynność prawna, która polega na złożeniu zgodnych oświadczeń woli przez pracownika i pracodawcę, w których pracownik zobowiązuje się do osobistego świadczenia pracy na rzecz pracodawcy pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego określonym, a pracodawca do zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Stosunek pracy tworzą dwa podmioty – pracodawca i pracownik.

Pracownikiem jest osoba, która jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Pracownikami nie są więc osoby:

• świadczące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych,
• prowadzące działalność gospodarczą,
• wykonujące pracę nakładczą.

1. umowa na czas nieokreślony,
2. umowa na okres próbny,
3. na czas określony 

• strony umowy, 
• adres siedziby pracodawcy,
• rodzaj umowy, 
• datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności:
• rodzaj pracy;
• miejsce lub miejsca wykonywania pracy;
• wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia;
• wymiar czasu pracy;
• dzień rozpoczęcia pracy;
• czas jej trwania lub dzień jej zakończenia.

Umowa o pracę powinna być zawarta w formie pisemnej.

Dopuszczalne jest jednak zawarcie umowy w formie ustnej, która później musi zostać potwierdzona przez pracodawcę na piśmie.  

• praca wykonywana jest osobiście przez pracownika,
• pracodawca ponosi ryzyko związane z prowadzoną działalnością,
• praca jest wykonywana w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę.
• wykonywanie pracy pod kierownictwem przełożonych. 

Pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę.

Pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma zagwarantowane minimalne wynagrodzenie, które w drugim półroczu 2023 r. wynosi 3600 zł brutto.

Minimalne wynagrodzenie 2024.

W 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie i wynosić będzie:

Od 1 stycznia 2024 roku 4242 zł brutto, czyli (około 3222 zł netto),

natomiast od 1 lipca, 4300 zł brutto (około 3261,50 zł netto).

Wypłaty wynagrodzenia pracodawca ma dokonać w stałym i ustalonym z góry terminie, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego.

Czyli ostatnim dniem na wypłacenie wynagrodzenia jest 10 dzień następnego miesiąca, np. wypłata za maj wypłacona musi zostać najpóźniej 10 czerwca.

Umowę o pracę rozwiązać można:

1. na mocy porozumienia stron,

Warunkiem jest obopólna zgoda pracownika i jego pracodawcy na zakończenie współpracy. Zgoda musi dotyczyć również terminu rozwiązania umowy o pracę i tego, od którego dnia pracownik jest zwolniony od obowiązku świadczenia pracy.

2. przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),

Umowa może zostać rozwiązana na wniosek jednej ze stron, czyli pracownika lub pracodawcy. Wypowiedzenie powinno zostać sporządzone na piśmie.

W przypadku wypowiedzenia przez pracodawcę umowy na czas nieokreślony, w wypowiedzeniu powinien znaleźć się powód wypowiedzenia.

3. przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia),

Przepisy ściśle określają, jakie przyczyny uzasadniają rozwiązanie umowy w ten sposób. Jeżeli w oświadczeniu wskazana jest wina pracownika, to takie zwolnienie określa się często jako zwolnienie dyscyplinarne lub z winy pracownika.

Umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika można rozwiązać w trzech sytuacjach:

• Gdy pracownik dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych,
• Pracownik popełnił w czasie trwania umowy o pracę przestępstwo, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku.
  Dotyczy to zarówno przestępstw powszechnych jak i skarbowych, które zostały popełnione w czasie trwania umowy o pracę.
  Nie dotyczy natomiast wykroczeń lub przestępstw popełnionych przez pracownika w przeszłości.
• Pracownik utracił ze swojej winy uprawnienia, które są konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Jakie mogą być przyczyny zwolnienia bez winy pracownika?

Kiedy pomimo braku winy pracownika jego nieobecność w pracy jest zbyt długa lub uporczywa.

• Z upływem czasu, na który została zawarta.
• Przez wygaśnięcie umowy (śmierć pracownika, pracodawcy, tymczasowe aresztowanie pracownika).

Pracownik ma obowiązek wykonywać swoją pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

Czyli musisz robić to co każe ci przełożony, o ile nie jest to niezgodne z prawem i dotyczą zakresu twoich obowiązków.

Do obowiązków pracownika należą:

– przestrzeganie ustalonego czasu pracy,
– przestrzeganie regulaminu pracy,
– przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
– przestrzeganie tajemnicy określonej w umowie i przepisach,
– przestrzeganie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o obowiązkach pracownika oraz o tym co ci grozi za nie wykonywanie ich, zachęcamy do przeczytania artykułu.

Z artykułu dowiesz się także, trochę o tym jak poprawnie spaść z krzesła- czyli trochę o BHP.

1. coroczne, płatne urlopy wypoczynkowe (20 bądź 26 dni),
2. zwolnienia od pracy (tzw. urlopy okolicznościowe),
3. prawo do przerwy w pracy, odpoczynku dobowego i tygodniowego,
4. ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy,
5. przepisy ochronne związane z rodzicielstwem,
6. odprowadzanie przez pracodawcę składek zdrowotnych.

1.Urlop wypoczynkowy.

• 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat.
• 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

2. Urlop okolicznościowy.

 Przysługuje w wymiarze: 

1.  2 dni wolnego – w razie:

a) ślubu pracownika.
b) urodzenia się jego dziecka, zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub  jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy.
c) opieki nad dzieckiem, które nie przekroczyło 14. roku życia.

2. 1 dzień wolnego w razie:

a) ślubu dziecka pracownika.
b) zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.

3. Prawo do przerwy w pracy, odpoczynku dobowego i tygodniowego.
Pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.

4. Ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy.

Pracownikowi przysługuje ochrona przed zwolnieniem w kilku przypadkach.

1. Ochrona pracownika w trakcie choroby.
   Nie można rozwiązać za wypowiedzeniem umowy o pracę pracownika w czasie, gdy przebywa on na zwolnieniu lekarskim.
   Gdy nieobecność dotyczy pracownika, który zatrudniony jest krócej niż 6 miesięcy umowę bez wypowiedzenia można rozwiązać po 3 miesiącach choroby.
   Można zwolnić pracownika dyscyplinarnie w czasie, kiedy jest objęty ochroną przed zwolnieniem za wypowiedzeniem, jeśli pracownik w niewłaściwy sposób wykorzystuje zwolnienie lekarskie tj. wykonuje w tym czasie pracę na rzecz innego pracodawcy lub jeździ na urlop.
2. Ochrona pracownika w trakcie urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności.
   Umowa o pracę nie może zostać rozwiązana za wypowiedzeniem, jeśli pracownik:
   – przebywa na urlopie,
   – jest nieobecny z powodu innej usprawiedliwionej przyczyny, na przykład sprawowania opieki nad dzieckiem.
3. Ochrona pracownika w wieku przedemerytalnym.
   Pracownicy bliscy przejścia na emeryturę podlegają ochronie przed rozwiązaniem umowy o pracę za wypowiedzeniem.
   Pracodawca jest jednak uprawniony do rozwiązania umowy o pracę takiego pracownika bez wypowiedzenia, czyli z winy pracownika.
4. Ochrona działacza związkowego.
   W związku z zaangażowaniem pracownika w działalność związkową i jego potencjalnym narażaniem się pracodawcy przepisy przewidują – dla niektórych członków związków zawodowych – ochronę przed rozwiązaniem ich umów o pracę.
5. Ochrona pracownicy w ciąży.
   Pracownicy, która jest w ciąży, przysługuje ochrona przed:
   – wypowiedzeniem umowy o pracę,
   – wypowiedzeniem warunków pracy i płacy,
   – rozwiązaniem umowy o pracę.
   Można jednak z taką pracownicą rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownicy.
   Jeśli pracownica podpisała z pracodawcą umowę o pracę zawartą na okres próbny przekraczający miesiąc, która rozwiązałaby się po trzecim miesiącu ciąży, taka umowa zostanie automatycznie przedłużona do dnia porodu.
6. Ochrona pracownika w czasie urlopów związanych z rodzicielstwem.
   Do urlopów, w czasie korzystania z których pracownik jest objęty ochroną, należą:
   – urlop macierzyński,
   – urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego,
   – urlop rodzicielski,
   – urlop ojcowski.
7. Ochrona pracowników w czasie likwidacji lub w związku z upadłością pracodawcy.
   Ochrona pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę pracownika może ulec zmianie lub zostać całkowicie zniesiona, jeśli twoja firma ogłosi:
   – upadłość,
   – likwidację zakładu pracy.

5. Odprowadzanie składek przez pracodawcę.

1. składka emerytalna 9,76%
2. składka rentowa 6,50%
3. składka na ubezpieczenie wypadkowe 1,67%
4. składka na Fundusz Pracy 2,45%
5. składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych 0,10%

Od wynagrodzenia pracownika odejmowane są składki obciążające pracownika (część składki emerytalnej i rentowej oraz cała składka chorobowa i zdrowotna), a także w całości zaliczka na podatek dochodowy.

1. Składka emerytalna 9,76%
2. Składka rentowa 1,50%
3. Składka na ubezpieczenie chorobowe 2,45%

Zaliczka na podatek dochodowy.

Wyróżniamy dwa progi podatkowe, według których naliczany jest podatek.

1. Pierwszy próg podatkowy do dochodów nie przekraczających w roku podatkowym 120 tys. zł. wynosi 12%
2. Drugi próg podatkowy do dochodów powyżej 120 tys. zł. wynosi 32% i stosowany jest tylko do nadwyżki.
   Oznacza to, że jeśli nasz dochód wynosi 140 tys. złotych to od 120 tys. zostanie naliczony podatek a od nadwyżki czyli 20 tysięcy naliczony zostanie wyższy podatek w wysokości 32%.

Teraz na podstawie opisanych kosztów ponoszonych przez pracownika obliczymy podstawowe wynagrodzenie netto, które w 2024 roku wynosić będzie 4242 zł brutto. 

Chcesz wiedzieć więcej? Sprawdź 

Jak napisać wypowiedzenie umowy o pracę – wzór i najważniejsze informacje

09 września, 2024

Rodzaje urlopów pracowniczych — dobrze je wykorzystaj!

08 sierpnia, 2024

Jakie masz prawa podczas okresu próbnego?

08 sierpnia, 2024