Depresja a praca

Osoby cierpiące na depresję doświadczają trudności w wielu aspektach — również w pracy. Nie polegają one jedynie na obniżonym nastroju, wręcz przeciwnie, całe spektrum zaburzeń może mieć bardzo wiele negatywnych skutków dla rozwoju zawodowego. 

Świadomość, profilaktyka i czerpanie fachowej pomocy są bardzo ważne — w tym artykule zobaczysz, jak rozpoznać pierwsze objawy u siebie, bądź swoich kolegów w zespole, które w dłuższej perspektywie mogą prowadzić do depresji. 

Rozumienie pojęcia zdrowia psychicznego jest kluczowe, żeby móc w stanie rozpoznać sygnały, że coś jest nie tak. Każde z wymienionych poniżej objawów pogorszenia stanu psychicznego mogą stanowić pierwszy krok w kierunku rozwoju depresji.

Zwróć na nie uwagę, zarówno u siebie, jak i u innych: 

• Nagłe i długotrwałe uczucie smutku, beznadziejności czy irytacji. Utrzymujące się poczucie przygnębienia, które nie ustępuje, wymaga uwagi.
• Nadmierne jedzenie lub utrata apetytu, szybko widoczne zmiany wagi i wyglądu (celowe lub bezcelowe) mogą być symptomem depresji.
• Zaburzenia snu, bezsenność lub nadmierna senność, są często związane z pierwszymi objawami depresji. 
• Chroniczne zmęczenie, pomimo odpoczynku, utrata energii i trudności w codziennych czynnościach mogą być znakiem problemów zdrowia psychicznego.
• Utrata zainteresowań rzeczami, które kiedyś sprawiały przyjemność. Zanik pasji i brak chęci do aktywności są znaczącymi objawami.
• Depresja często manifestuje się także przez dolegliwości fizyczne, takie jak bóle głowy, problemy trawienne czy bóle ciała. 
• Unikanie kontaktu społecznego, rezygnacja z dbania o relację oraz trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu kontaktów to także ważne objawy.
• Myśli samobójcze lub chęć zakończenia życia są poważne. Jeśli pojawiają się takie myśli, natychmiastowa interwencja i wsparcie specjalisty są niezbędne. 

Depresja to bardzo złożone zaburzenie psychiczne, uwarunkowane genetycznie, biologicznie i środowiskowo — każde z nich działa na podatność zachorowania na depresję u osoby narażonej na którykolwiek z tych czynników. 

• Badania wskazują, że skłonność do depresji może być dziedziczna. Osoby, których rodziny miały przypadki depresji, mogą być bardziej narażone na rozwinięcie tego zaburzenia. 

• Zaburzenia funkcjonalności neuroprzekaźników, takich jak serotonina, noradrenalina i dopamina — są ściśle związane ze zmianami w strukturze mózgu i nieprawidłowościami w regulacji hormonalnej.

• Doświadczenia życiowe, takie jak traumy, straty, przemoc czy konflikty interpersonalne, trudności w radzeniu sobie ze stresem mogą znacznie zwiększyć ryzyko depresji. 

• Warunki środowiskowe, takie jak bieda, bezrobocie, trudności rodzinne czy brak wsparcia społecznego mogą utrudnić radzenie sobie ze stresem i przyczynić się do wystąpienia choroby. 

Często depresja rozwija się w wyniku interakcji różnych lub wielu z tych czynników. Jednak trzeba zauważyć, że praca sama w sobie również może być czynnikiem wpływającym na depresję. A są nimi:

• Nadmierny stres — presja czasu, nakładanie jej sobie samemu,
• Brak wsparcia — zespołu, przełożonego (jak dobrze współpracować w zespole?)
• Złe zarządzanie — braki w komunikacji, brak jasnych zasad współpracy, konflikty,
• Przeciążenie obowiązkami — obciążenie pracą, brak równowagi między życiem zawodowym a prywatnym,

• Brak rozwoju zawodowego — poczucie stagnacji, brak perspektyw awansu, poczucie stagnacji oraz brak możliwości rozwoju swoich kompetencji,
• Złe praktyki — toksyczna atmosfera w miejscu pracy, brak szacunku, mobbing i dyskryminacja, 
• Niestabilność zatrudnienia — brak pewności co do przyszłości zawodowej i niepewność co do utrzymania obecnej pracy,
• Zaniedbanie zdrowia psychicznego — brak programów wsparcia i edukacji na temat zdrowia psychicznego oraz błahe podejście do rozmowy o problemach emocjonalnych pracowników. 

Depresja wpływa na produktywność, relacje społeczne i ogólne samopoczucie pracownika. Mniej lub bardziej może objawiać się w taki sposób: 

• Spadek wydajności i zaangażowania,
• Brak energii i entuzjazmu,
• Brak motywacji, gdzie proste czynności stają się trudne,
• Unikanie kontaktu ze współpracownikami i udziału w wydarzeniach firmowych
• Trudność w koncentracji i skupieniu na pracy,
• Podejście do obowiązków z negatywnym nastawieniem,
• Bierność, brak inicjatywy i szukania rozwiązań problemów,
• Trudności w podejmowaniu decyzji;

Z odpowiednim wsparciem i świadomością da się efektywnie wygrać z depresją, również w miejscu pracy. Jakie możesz podjąć kroki? 

1. Zgłoś się do specjalisty

Najważniejszym krokiem jest skonsultowanie się z profesjonalistą, takim jak psycholog, psychiatra czy terapeuta. Specjalista pomoże ci zrozumieć przyczyny depresji i opracowuje plan leczenia.

2. Poproś o wsparcie rodzinę i przyjaciół

Nie bój się dzielić swoimi uczuciami i potrzebami oraz otwarcie rozmawiać o problemie, bo wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół może stać się nieocenione w procesie radzenia sobie z depresją. 

3. Programy wsparcia w miejscu pracy

Coraz więcej firm oferuje wsparcie psychologiczne dla pracowników. Znajdź informacje o dostępnych zasobach w twojej firmie i śmiało korzystaj z nich, jeśli to możliwe.

4. Self-care

Dbaj o swoje potrzeby fizyczne i emocjonalne w tym trudnym czasie. Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, sen, medytacja i inne formy self-care są naprawdę nieocenione w procesie leczenia. Choć jest trudno, zawsze warto. 

• Prowadź zdrowy styl życia

Regularna aktywność fizyczna, zrównoważona dieta, unikanie substancji psychoaktywnych i odpowiednia ilość snu są kluczowe dla zdrowego funkcjonowania mózgu i organizmu. 

• Znajdź work-life balance

Unikaj przeciążenia obowiązkami zawodowymi, dbaj o odpowiednią równowagę między pracą a życiem osobistym. Pamiętaj o regularnym odpoczynku — takowy również trzeba planować.

• Unikaj czynników stresowych

Znajomość skutecznych strategii radzenia sobie ze stresem, takich jak medytacja, techniki relaksacyjne czy mindfulness pomogą ci w utrzymaniu równowagi psychicznej w trudnych sytuacjach.

• Nie izoluj się od ludzi

Bierz aktywny udział w życiu społecznym, w spotkaniach towarzyskich i angażuj się w działalność grupową. Bliskie relacje są ważnym elementem profilaktyki depresji.

• Traktuj zdrowie psychiczne na równi z fizycznym

Regularne wizyty u lekarza, w tym psychoterapeuty lub psychiatry, pozwalają monitorować stan zdrowia psychicznego i w razie potrzeby wcześniej reagować na pojawiające się symptomy depresji. To tak jak u dentysty i lekarza pierwszego kontaktu. 

• Dbaj o siebie

Bądź świadomy swoich uczuć, zauważaj sygnały stresu i zadbaj o siebie. Nie wypieraj emocji, pozwalaj im do ciebie dotrzeć i staraj się znaleźć ich źródło. Kiedy doświadczasz trudnych chwil, spróbuj zastosować metodę 5 Why. 

Zdrowie ma się jedno, zarówno fizyczne, jak i psychiczne — więc pamiętaj, że jest ono najważniejsze. Dbaj o siebie, nie przepracowuj się, odpoczywaj, prowadź zdrowy styl życia i nadmiernie się nie stresuj — no bo po co? Jeśli coś nie będzie miało znaczenia za rok, to obecnie również nie powinno tak na ciebie wpływać. 

Żadna praca nie jest warta doświadczenia zaburzeń psychicznych!