Czym są podatki?

Każdy słyszał o podatkach, są one wszechobecne i towarzyszą nam na co dzień.
Zazwyczaj po prostu godzimy się z tym, że do usługi, towaru czy transakcji doliczony zostanie podatek.

Ale czym tak właściwie są podatki?

Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

A więc ustawa podatkowa wymusza na nas płacenie podatków.

Wyróżniamy podatki:

• dochodowe (PIT, CIT), 
• konsumpcyjne (akcyza, VAT), 
• majątkowe (podatki spadkowe, od posiadanego majątku). 

Podatki można podzielić także na:

• pośrednie (np. VAT, akcyza),
• bezpośrednie (podatek dochodowy – PIT, CIT, podatek od spadków i darowizn). 

Podatki bezpośrednie to podatki nakładane na dochody i majątek podatnika. 
Podatki pośrednie to najczęściej podatki konsumpcyjne.

Umowa o pracę

Praca na UOP wiąże się z płaceniem największej ilości podatków

Zaliczka na podatek dochodowy- obliczana według skali podatkowej.

• 12% (przy dochodach do 120 000 zł) 
• 32% (kiedy dochody przekraczają 120 000 zł).

Niektórzy pracownicy korzystają ze zwolnień podatkowych, wtedy ich wynagrodzenie jest wyższe, ponieważ pracodawca nie płaci za nich zaliczek.

Są to, np. osoby do 26 r.ż.

Umowa zlecenie

Rozliczając wynagrodzenie z umowy zlecenie, płatnik (zleceniodawca) domyślnie pobiera zaliczkę przy uwzględnieniu 12% stawki PIT i bez uwzględnienia kwoty zmniejszającej podatek.

Zaliczki na podatek dochodowy w przypadku umowy zlecenie wylicza się w następujący sposób:

Ustalenie przychodu z umowy

• Odjęcie kosztów – 20% przychodu po odliczeniu składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe.

• Odjęcie składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe.

Z otrzymanej kwoty wyliczenie 12% oznacza wysokość podatku PIT do zapłacenia.

Umowa o dzieło

Przychód z umowy obniżany jest o koszty podatkowe, po których odliczeniu pobierany jest 12% podatek dochodowy.

Koszty uzyskania przychodów:

• 20%, liczone od przychodu brutto,
• 50%, liczone od przychodu brutto ( w przypadku określonych dzieł, np. działalności publicystycznej).

W przypadku umów nieprzekraczających 200 zł lub zawartych z osobą niebędącą w stosunku pracy z płatnikiem nie stosuje się żadnych kosztów uzyskania przychodu. Płatnik pobiera ryczałtem podatek i odprowadza go do urzędu. 

Umowa o dzieło nie podlega ubezpieczeniom społecznym ani zdrowotnym ZUS.

Umowa B2B (partnerska)

W przypadku tej umowy, można wybrać następujące formy opodatkowania:

• na zasadach ogólnych, podobnie jak w przypadku umowy o pracę, z tym że możemy odliczać koszty naszej działalności.
• podatek liniowy, wynosi on 19% niezależnie od wysokości dochodów oraz 4,9% składki zdrowotnej.
• ryczałt, na ryczałcie nie odliczamy kosztów, a podatek obliczamy od uzyskanych przychodów. Stawki zależne są od prowadzonej działalności i wynoszą od 2% do 17%. Na ryczałcie również odprowadamy składkę zdrowotną, jednak zależy ona od wysokości uzyskanych przychodów.

Opodatkowaniu podlegają dochody osób fizycznych, które mają miejsce zamieszkania w Polsce, osiągnięte ze wszystkich źródeł przychodów, np.

• stosunku pracy, 
• działalności wykonywanej osobiście, 
• pozarolniczej działalności gospodarczej,
• z emerytury, 
• renty, 
• najmu, 
• dzierżawy, 
• kapitałów pieniężnych,
• nieruchomości, 
• odpłatnego zbycia nieruchomości czy z działów specjalnych produkcji rolnej.

Podatek na zasadach ogólnych

Wysokość podatku obliczana jest jako procent od dochodu – przychody pomniejszone o koszty ich uzyskania. 

Istnieją dwie stawki podatku: 

• 12% (przy dochodach do 120 000 zł) 
• 32% (kiedy dochody przekraczają 120 000 zł).
• W przypadku formy liniowej opodatkowania stosuje się 19% stawkę podatku.
• W przypadku opodatkowania ryczałtowego stosowane są stawki 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12%, 14,%, 15%, 17%, 20%.

Podatek liniowy

Podatek liniowy oznacza, że dochody przedsiębiorcy z działalności gospodarczej są opodatkowane 19% stawką podatku, niezależnie od ich wysokości. Nie można ich łączyć z dochodami z innych źródeł.

Ryczałt

Ryczałt może być opłacalny dla przedsiębiorców, którzy nie ponoszą wysokich wydatków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą – w rozliczeniu podatkowym nie uwzględniasz kosztów uzyskania przychodów.

Dzięki temu obliczenie podatku jest proste.

Na wniosek podatnika opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody:

• z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej
• z tytułu rolniczego handlu detalicznego.

Od 2023 roku ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych są obligatoryjnie opodatkowane przychody uzyskiwane z tytułu najmu prywatnego, czyli najmu prowadzonego poza działalnością gospodarczą.

W przypadku uzyskania przychodów zryczałtowanych:

nie rozliczysz się wspólnie z małżonkiem albo jako samotny rodzic nie odliczysz od ryczałtu ulgi na dziecko.

Z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mogą skorzystać:

• osoby fizyczne osiągające przychody z działalności gospodarczej

przedsiębiorstwa w spadku,

• spółki cywilne, których jedynymi wspólnikami są osoby fizyczne,
• spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstw w spadku,
• spółki jawne, których jedynymi wspólnikami są osoby fizyczne.

Przychody w poprzednim roku podatkowym nie mogą przekroczyć limitu 2 mln euro, obliczonego według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedniego.

Z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mogą skorzystać także rolnicy dokonujący sprzedaży w ramach rolniczego handlu detalicznego.

Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą zarówno samodzielnie, jak i w formie spółki, to limit przychodów za poprzedni rok odnosisz odrębnie do każdej z tych działalności.

Z ryczałtu nie mogą korzystać osoby, które:

• opłacają w tym samym roku podatek w formie karty podatkowej,
• korzystają z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego,
• osiągają w całości bądź części przychody z prowadzenia apteki,
• osiągają w całości bądź części przychody z działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
• osiągają w całości bądź części przychody z działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,
• wytwarzają wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym – z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.

PIT, czyli podatek dochodowy od osób fizycznych. Jak to działa?

Zasadniczo kwota wolna od podatku to nic innego jak wartość, od której w corocznym rozliczeniu podatkowym nie musimy odprowadzać podatku.

Wynosi 30 tysięcy złotych.

Podatek pośredni, zawarty w cenie towarów i usług.
Daje państwu tym więcej pieniędzy, im więcej ludzie i firmy wydają na konsumpcję.

Stawka podstawowa w podatku od towarów i usług wynosi obecnie 23%.

Obok stawki podstawowej ustawa przewiduje stawki obniżone

•  8% dla niektórych produktów spożywczych, niektórych towarów związanych z ochroną zdrowia.
• 5% dla produktów rolnych i nieprzetworzonych produktów spożywczych jak warzywa, mięso, mleko, ryby, niektórych artykułów higienicznych, produktów dla dzieci, np. smoczków, pieluszek, wydawnictw książkowych,
• 0% zasadniczo dla eksportu, wewnątrzwspólnotowej dostawy.

Według przepisów prawa podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Czyli każda osoba, której ustawy nakazują obowiązek zapłacenia podatku.

Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do 

• obliczenia i pobrania od podatnika podatku,
• wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

A więc jest to każdy, kto oblicza i odprowadza podatki do właściwego organu.

Wyjaśnijmy to na przykładzie podatku dochodowego, który odprowadza się od dochodów.

W takiej sytuacji pracownik jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu osiągania wynagrodzenia, a pracodawca jest płatnikiem (oblicza, jaki podatek należy pobrać od wynagrodzenia pracownika i odprowadza ten podatek do organów podatkowych).

Jeden podmiot może być jednocześnie i płatnikiem i podatnikiem, gdy prowadzi działalność gospodarczą i samodzielnie płaci podatki.

Podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za powstałe zobowiązania podatkowe.

Czyli za niezapłacone podatki.

Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.

Na przykład: Przedsiębiorca zajmuje się sprzedażą wyrobów drewnianych. Wystawił on fakturę sprzedaży dnia 13 lutego, ale faktyczna sprzedaż faktycznie nastąpiła 15 marca. Dla tego przedsiębiorcy obowiązek podatkowy w podatku dochodowym dla powstanie w momencie wystawienia faktury, czyli 13 lutego.

Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.

Natomiast zobowiązanie podatkowe wynika z obowiązku podatkowego.

Jest to zobowiązanie podatnika do zapłacenia podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Forma obowiązkowego przekazywania informacji dla celów podatkowych.

Zeznania, wykazy, zestawienia, sprawozdania oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci.

To, między innymi, deklaracje PIT, CIT czy JPK_VAT.
Umożliwiają podatnikom rozliczenie się z należnych podatków.

Termin składania deklaracji podatkowych

Ostateczny termin złożenia najpopularniejszych deklaracji PIT-28 PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-39 w tym roku przypada na 30. 04. 2024 r. Jeśli spóźnisz się z zapłatą podatku – naliczone zostaną odsetki podatkowe za zwłokę.

Przewidziane w przepisach prawa podatkowego 

• zwolnienia, 
• odliczenia, 
• obniżki,
• zmniejszenia, 

których zastosowanie powoduje obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości podatku.

Dzięki ulgom i odliczeniom otrzymasz najwyższy zwrot lub zapłacisz najniższy podatek.

Ulgi dzielą się na takie, które możemy odliczyć od dochodu oraz na takie, które możemy odliczyć od podatku.

Preferencyjne reguły opodatkowania

• Ulga 4+ dla rodzin wielodzietnych,
• Ulga na powrót,
• Zwolnienie dla pracujących seniorów,
• Ulga dla młodych

Odliczenia od podatku

• Prorodzinna,
• Za pracę za granicą (abolicyjna),

Odliczenia od dochodu

• Składki zdrowotne,
• Ulga termomodernizacyjna,
• ulga na remont i modernizację zabytków,
• ulga na sport/kulturę/szkolnictwo wyższe,
• na inwestycję w spółkę alternatywną,
• ulga na marketing produktu,
• ulga na terminal płatniczy oraz na wydatki na jego obsługę,
• na składki na związki zawodowe,
• IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) to opcja oszczędzania na emeryturę, która daje korzyści podatkowe zarówno podczas oszczędzania, jak i w momencie wypłaty),
• ulga na badanie i rozwój,
• składki ZUS,
• zwrot nienależnych świadczeń,
• ulga na leki,
• ulga na sprzęt rehabilitacyjny,
• ulga na samochód,
• darowizny na cele charytatywno – opiekuńcze Kościołów,
• dla krwiodawców,
• darowizny na organizacje pożytku publicznego,
• Internet,
• odliczenie – strata podatkowa,
• ulga na złe długi.

Każda z powyższych ulg i odliczeń dotyczy różnych deklaracji podatkowych.

Aby zastosować odliczenia należy je udokumentować (za pomocą dokumentacji medycznej, rachunków itp.) oraz spełnić odpowiednie warunki.

Ulga dla młodych

Podatnik może skorzystać z ulgi, jeśli:

– ma mniej niż 26 lat,

– jego przychody pochodzą z umów objętych ulgą,

– wysokość przychodów uzyskanych w roku podatkowym, nie przekracza 85 528 zł.

Osoby, które uzyskały przychody objęte ulgą dla młodych nieprzekraczające limitu, nie mają obowiązku złożenia zeznania rocznego PIT.

Jeśli przychody przekroczyły limit, podatnik zobowiązany jest uwzględnić przekroczoną kwotę i ją rozliczyć.

Do złożenia deklaracji PIT zobowiązane są osoby, których przychody pochodzą, z umów nieobjętych ulgą dla młodych.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tej uldze m.in.

• kiedy przestaje obowiązywać, 
• jakich umów dotyczy, 
• co jeśli masz kilka umów, 
• lub co stanie się kiedy przekroczysz limit
• Wszystkiego dowiesz się z naszego artykułu Czym jest ulga dla młodych? – TALENT DAYS BLOG   

Rozłożenie należności podatkowych na raty to ulga polegająca na podziale kwoty podatku lub innych zobowiązań podatkowych na co najmniej dwie części i ustalenia dla nich nowych terminów płatności.

To urząd decyduje, czy przyzna ci prawo do zapłaty należności w częściach. Nawet jeśli złożysz wniosek i spełnisz wszystkie wymagania, które uprawniają cię do rozłożenia należności podatkowej na raty, nie ma gwarancji, że taka ulga zostanie ci przyznana.

Jakie należności podatkowe mogą być rozłożone na raty:

• zapłata podatku,
• zapłata zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę,
• odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek.

Wniosek o rozłożenie podatku na raty, złóż przed upływem terminu jego płatności. Jeśli złożysz wniosek po tym terminie, to powstanie zaległość podatkowa. W takim przypadku – oprócz zaległości – zapłacisz też odsetki za zwłokę. Nie pozbawi cię to jednak możliwości złożenia wniosku o rozłożenie na raty całej należności.

Są to koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu.

Koszty uzyskania przychodów uzyskanych ze stosunku pracy (tzw. koszty pracownicze) określa się w zależności od liczby zawartych umów o pracę i miejsca zatrudnienia (w miejscu zamieszkania lub poza nim).

Obejmuje zapłatę z góry ustalonych podatków właściwym organom podatkowym w odpowiednim i z góry określonym terminie.

Płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, z tytułu wypłaconych wynagrodzeń, jest pracodawca. To właśnie do jego obowiązków będzie należało obliczenie, pobranie i wpłacenie w terminie zaliczek od podatku dochodowego do urzędu skarbowego.

Termin płatności miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy to 20. dzień miesiąca następujący po miesiącu, którego zaliczka dotyczy. Natomiast zaliczkę kwartalną należy wpłacić do 20. dnia miesiąca następującego po kwartale, którego zaliczka dotyczy.

Aby obliczyć zaliczkę na podatek, należy pomnożyć podstawę opodatkowania przez stawkę podatku oraz pomniejszyć o kwotę zmniejszającą podatek.

Wysokość kwoty zmniejszającej podatek wynika z tego, że jest to 12% z kwoty wolnej od podatku, czyli 30 000,00 x 12%. Miesięcznie kwota zmniejszająca podatek wynosi 300,00 zł

Czasami zdarza się, że kwota odprowadzonego w ciągu roku podatku jest wyższa niż ta, którą faktycznie powinniśmy wpłacić. Wówczas urząd skarbowy ma obowiązek zwrócenia tej nadwyżki podatnikowi.

W jakich sytuacjach najczęściej przysługuje nam zwrot podatku?

• kwota wpłaconych zaliczek jest wyższa niż należny podatek,
• korzystamy z ulg podatkowych i odliczeń,
• wykazujemy zwiększone koszty uzyskania przychodu.

CIT to podatek od dochodów osób prawnych i jest to podatek bezpośredni.

Podatnicy, którzy mają siedzibę lub zarząd w Polsce, płacą podatek od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Podatnicy, którzy nie mają w Polsce siedziby lub zarządu, płacą podatek tylko od dochodów, które osiągają w Polsce.

Podatnikami CIT są:

• osoby prawne (między innymi spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne, fundacje, stowarzyszenia, spółdzielnie),
• spółki kapitałowe w organizacji,
• jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej (między innymi wspólnoty mieszkaniowe, placówki oświatowe), z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej,
• spółki komandytowo-akcyjne mające siedzibę lub zarząd w Polsce,
• spółki komandytowe mające siedzibę lub zarząd w Polsce,
• podatkowe grupy kapitałowe.

Stawki CIT

Stawki podatku CIT wynoszą:

• 19% podstawy opodatkowania,
• 9% podstawy opodatkowania od przychodów (dochodów) innych niż z zysków kapitałowych dla małych podatników i firm rozpoczynających działalność.

Mali podatnicy to podatnicy, których:

• wartość przychodu ze sprzedaży brutto (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 2 mln euro, przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł,

• przychody osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły netto kwoty 2 mln euro, przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy roku danego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł (przeważnie będzie to 2 stycznia danego roku).

Benefity szyte na miarę – jak wybrać najlepsze?

16 marca, 2024

Czym są Pracownicze Plany Kapitałowe?

23 stycznia, 2024

Zobacz, ile wyniesie płaca minimalna w 2024!

03 grudnia, 2023